Ne Zha: İyi ve Kötüyü Ters Yüz Eden Bir Çin Mitolojisi

Yaptığı 2 milyar dolarlık gişe hasılatı ile 2025 yılının en çok kazananı, tüm zamanların ise en çok kazanan beşinci yapımı Ne Zha gerçekten iyi mi? Yönetmen Yu Yang'ın imzasını taşıyan film, Çin mitolojisinin en bilinen karakterlerinden birinin hikayesini yeniden anlatıyor. Ve yalnızca mitolojik bir uyarlama ile kalmıyor; birey, toplum ve kimlik üzerine güçlü söylemler de getiriyor. İyi'nin ve Kötü'nün, İnsan'ın ve İblis'in ters yüz edileceği bir animasyona buyur edeyim sizi.

Ne Zha

Klasik kahramanlık anlatılarında dünya ikiye ayrılır: 'iyiler' ve 'kötüler'. İyiler, doğuştan ya da kader tarafından seçilmiş kahramanlardır. Kötüler ise ya yozlaşmış ya da basit bir gerekçeyle lanetlenmiş kişilerdir. Ne Zha bu basit ikililiği biraz yıkıyor. Nasıl mı? Anlatayım.

Hikaye, serinin 2019 yapımı olan birinci filmi ile başlıyor. Ölümsüzlerin Ustası, dünyada sorun çıkaran Kaos Pearl'ü yok ederek onun ruhunu iki ayrı parçaya bölüyor; Ruh İncisi ve İblis Hapı. Ve öğrencisine bu 2 yumurtanın takibi görevini veriyor. İblis Hapı, Kaos Pearl'ün tehlikeli kısmını temsil ediyor ve neredeyse yok edilemez bir güçte. Ancak Ölümsüzlerin Ustası, İblis Hapını üçüncü yılında yok edecek olan bir şimşek laneti yapıyor. O vakte kadar bu iki yumurtadan öğrenci sorumludur.

Her iki yumurtanın bir insan formunda tek bir bedende dünyaya gelmesi gerekiyorken, çıkan bir takım karışıklıklar sonucunda Ruh İncisi yumurtası ejderhaların eline geçiyor. Ve insanlarda kalan kısmı sadece İblis Hapı oluyor. İşte karşınızda Ne Zha!

Ne Zha

Ne Zha doğduğunda bir 'demon' kimliğiyle damgalanır. Yani kötülüğün taşıyıcı olarak görülür. Bu yüzden köylüler ve çevresindekiler ondan korkar. Ancak, özellikle annesiyle olan etkileşimi ile içindeki insani yönünün; sevgi, aile, empati ve özgür irade kavramlarını sorgulamasına neden olur. Bu da sınırların bozulmasına, flulaşmasına yol açtığından Ne Zha ne tam anlamıyla bir demon, ne de tam anlamıyla bir kahramandır. Hibrit bir varlıktır, hepimiz gibi.

Ne Zha'nın en takık olduğu kavram şüphesiz kaderdir. 'İblis Hapı olarak doğdun, neden kaderini kabul etmiyorsun?' sorusuna "çünkü o benim patronum değil, ben kaderimin efendisiyim. Karar veren ben olacağım." diyerek kendisine dayatılan kimliği reddediyor. Kimliğinin dışsal otoriteler, tanrılar, toplum ya da biyoloji tarafından tayin edilemeceğini, farklı unsurları kendisinde birleştiren her hibrit özne gibi kendi yolunu kendisi çizeceğini söylüyor.

Ao Bing

Ayrıca film, dışlanmış olmanın yarattığı yalnızlık ile farklı olmanın bedelini de işliyor. Tam bu noktada Ne Zha'nın karşısına taa en başta kaybettiği diğer yarısı olan Ruh İncisini taşıyan Ao Bing çıkıyor. Ao Bing bir ejderha kralının oğlu olarak dünyaya geliyor. Geleneksel mitolojide ejderhalar çoğu zaman kötülüğün simgesi olarak gösteriliyor. Ancak Ao Bing, zarif, kibar, adil ve sorumluluk sahibi bir karakter olarak karşımıza çıkıyor. Geleneksel anlatıda iyi olan insanların içinde iblis olarak doğmuş olan Ne Zha ile, yine geleneksel anlatıda kötü olan ejderhaların içinde Ruh İncisi olarak doğan Ao Bing'in dostluğu üzerinden hikaye; iyinin her zaman insanlardan, kötünün de her zaman canavarlardan gelmediğini bizlere söylüyor.

'Kimliği kader/coğrafya mı belirler, yoksa seçimler mi' sorusuna hikayenin bazı cevapları var. Ne Zha iblis olarak doğmuş olmasına rağmen kötü olmak zorunda değildir. Aynı şey kötü bir coğrafya olan ejderhalar mağarasında doğan Ao Bing için de geçerlidir. Hayat sürecinde yapılan seçimlerin, doğumdan güçlü olduğu mesajını veriyor cevap olarak. Bunun yanında toplum ile olan ilişkinin nasıl olması gerektiğine de cevaplar içeriyor. 'Toplumun damgaladığı biri, kendi değerini nasıl kanıtlar' sorusuna Ne Zha, giriştiği mücadeleyi toplumun onayını kazanmak için değil, kendi değerlerini savunmak için yaparak cevaplıyor. Neticede her iki tarafın beklentisi de orta noktada buluşuyor.

Teknik açıdan bakıldığında film, Çin animasyon endüstrisinin ulaştığı noktayı yansıtıyor. Renk paleti oldukça canlı, aksiyon sahneleri hızlı ve dinamik. Bazen aşırı temposu izleyiciyi yorabilir, bu da özellikle son sahnede görselliğe kapılıp filmin dramatik yoğunluğunu kaybetme riski taşıyor. Bir diğer eksik unsur ise; filmin mizahi ögelerinin bazen çocuksu ve basit oluşu. Yetişkin izleyiciyi bir çocuk filmi algısına kısa süreliğine de olsa itebilir. Ancak filmin alt metnindeki kimlik, kader ve özgür irade tartışmaları bu algıyı hemen yok ediyor.

Şu ana kadar anlatıklarım yalnızca 2019 yapımı Ne Zha ve 2025 yapımı (gişe rekoru kıran) Ne Zha II filmlerinin ikisini kapsıyor. Bu ifademden de anlaşılıyor ki Ne Zha III gelecek. Ve o zaman daha büyük bir rekorla sahne alacak. Zira bu mitolojiyi Çin dışında tanıtmak için hiç çaba harcamayan bir Çin'in olduğunu, 2 milyar dolarlık gişenin 1,9 milyarının Çin'deki satışlardan olduğunu gördüğümüzde anlıyoruz. Üçünü film için 2 milyar dolarlık Çin satışı garanti, Çin dışından ne kadar kişi kaparsa o kadar ekstrası olacak. Şimdiden üçüncü film için beni kaptı diyebilirim.